گزارشگر شما طاهره از برلین
یکم مارچ سال دوهزاروششم میلادی
08.03.06
گزارشی از شب فرهنگی در برلین
بتاریخ 25فبروری 2006 شب شعر، فیلم و موسیقی در شهر برلین که از طرف مرکز فرهنگی و هم آهنگی افغانها ترتیب داده شده بود، برگزار گردید.
در این مراسم فیلمی از طرف خانم von Stieglitz yousufi در رابطه ء بازسازی تیاتر و بازیگران آن از جمله زنان و دختران جوان که در شرایط دشوار وطن ما به فعالیت شروع کرده اند، نمایش داده شد که آقای صبور زمانی به نماینده گی مرکز فرهنگی و دوستان المانی و هموطنان افغانی از زحمت کشی قابل توجه شان قدر دانی نمود.
بعد از سوال و جواب کوتاه و صحبت مختصر اقای اسد ذکی در مورد تیاتر افغانستان و اظهار سپاس از خانم فون شتیک لیتس یوسفی و تفریح کوتاه و صرف غذای شب ،بخش اول بپایان رسید و در بخش دوم خانم طاهره گرداننده محفل شعر بود.
بخش دوم با سخنان زیرکه توسط خانم طاهره خوانده شد، شروع گردید.
امشب دیدار دوستان و مهمانان بدون هیچ نوع رسمیات و وابستگی به نهاد ها ، موسسات و ارگانهای دولتی برگزار شده است. این دیدار باب تفاهم و همزبانی را میگشاید و ما به همین امید امروز در اینجا به دور هم جمع شده ایم . فرزندان سنگر روشنگری هنر و ادبیات افغانی به هزاران دشت و دمن و سرزمین های دور دست و بیگانه آواره شده اند و از همدیگر دور مانده اند. احیای دوباره همچو نشست ها ، بدون این گردهم آئی ها میسر نیست.
بلی ! آشفته بازار فکری دو دهه ای اخیر تاثیر بسیار تعیین کننده ء روی محیط روشنفکران و روشنگران افغانستان داشته و تا امروز ادامه دارد. از لابلا ی چنین توفانی ، مردی پایدار از تبار شکنجه شده گان زندان پلچرخی امشب در اینجا تشریف دارد.
فاروق فارانی دانشمند و شاعری با انبوهی تجربه و با سرودن اشعار مردمی,و یکی از قلمزنان و کوشندگان راه آزادی ، پایدار و استوار ، روشنگری را پیشه نموده است. فاروق فارانی به نفس افتاده گان سیاست نیز وقعی نمی گذارد. با این هدف که خلوت ذهنی خود را از حضور بیگا نگان و وابستگان پا کیزه نگهدارد. فاروق همیشه خندان و متبسم به نظر میرسد ، وی اندوه بزرگ غربت مردمش را در پشت چهره زیبائی اشعارش انعکاس میدهد. و برزندگی اش هر چند که کوچه های دور و دراز از غربت را پیموده است ، معنی و مفهوم میبخشد و در راه سرودن اشعارش بی پروا و بی هراس با ذوق سرشار قدم مینهد و با درد های بزرگ و استعداد شگفت زیست مینماید.
اشعارش بحران های اجتماعی را بازتاب داده اند. در این اواخر دو مجموعه شعری بنام های
" از قفس تاقاف " و " در اینجا هرچه زندان است" به نشر رسیده اند. مجمعوعه شعری " در اینجا هرچه زندان است" در مرکز علمی و فرهنگی میدیو تیک در کابل به چاپ رسیده و شب شعری در کابل نیز دایر شده بودکه فاروق فارانی در آن شب سهم به سزائی داشت.
رادیوی دویچه ویله و رادیو امریکا بخش " گنج شایگان "در مورد کتاب ها و اشعار فاروق فارانی بحث های داشته اند و سخنان فاروق فارانی را امواج گنج شایگان بخش نموده است. این خوشهء با ثمری که از خامه فاروق فارانی تراوش کرده است، قابل قدر میباشد.
بدین منظور برای شناختن بیشترآقای فاروق فارانی که در اینجا حضور دارند از فاروق فارانی خواهش مینماییم تا با خواندن اشعار شان ما را مستفید گردانند.
آقای فاروق فارانی کتاب تازه چاپ شده را به نام " در اینجا هرچه زندان است " معرفی نموده و شعری بنام " زندان " را پیش کش علاقمندان کرد.
در اینجا هرچی زندان است
در اینجا زند گی، زندان و زندانبان و زندانساز و زندانی به زندان است
گلو زندان فریاد است
و سر زندان فکر
و سینه زندان امید و
پیکر رنجور
زندان روان زندگانیست.
همچنان اشعار دیگری نیز تحت عنوان " الا ای مرغ آزادی " ، " کابل زخمی " و اشعار دیگر را به خوانش گرفت که با کف زدن های ممتد حاضرین استقبال گردید.
بعد از فاروق فارانی رشته سخن را خانم طاهره گرفت و در باره مسعود قانع چنین گفت :
" مسعود قانع :
در خانواده معروف که از نام ونشان سیاسی به قدر کافی بهره ور بود، در شهر بغلان و کابل دوران کودکی و نو جوانی خود را سپری نموده است. وی در آستانه نوجوانی به مسیری کشانده شد که به تحولات و وقایع داغ سیاسی آن زمان کشور ما ارتباط میگیرد.
مسعود همچو غنچه تازه رس بود که توفان حوادث وزیدن گرفت و او را در چنان موقعیتی قرار داد که آهسته آهسته به شگفتن آغاز و سر انجام در اندوه ترک شهر و دیارش در خشم روزگار قرار گرفت و مجبور شد تا بارگران مهاجرت را بر دوش کشد. وی بسیار زود زهر ستم ، تلخ کامی و سنگدلی زمانه را چشید و در نگرانی به آینده ای نامعلوم می اندیشید. تا اینکه استعداد والایش در تسکین این درد ها او را یاری کرد. غربت فرساینده ، جرقه های معنویت را در دل او بر افروخت و فضای عاطفی و هنری آثارش را رشد و تقویت نمود.
وی اشعارش را به رشتهء تحریر در آورد، و اجازه نداد که طبع طنز پردازش که دستمایه کار ادبی وی می باشد ، دستخوش فشار ها و مشکلات اجتماعی که ناشی از زند ه گی دور از وطن در غربت گردد.
باریک بینی و ظرافت او در بیان مسایل اجتماعی در قالب شعر موجب شده است تا اشعارش دست بدست قشر های مختلف از خوانندگان بچرخد و بدینصورت استعداد تعجب انگیزش در سروده هایش منعکس میباشد.
وی درد های اجتماعی را با استفاده از کلام ساده در شعرش پیاده کرده تا خواننده به عمق پیام وی پی ببرد.
مسعود آزادی را ندای قلب پر طپش اش میداند و با عزم بزرگ با نوشتن دیوانش فرسنگ به فرسنگ رنج ها را پیمود ه ، و با گردش روز گار ناموزون هم گام است. چرا که او آزادی و استقلال را مرهم زخمهایش میداند. و همچنان سالیان پر ثمر عمر خود را در خدمت به ادبیات مردمی سپری و همواره سعی برآن دارد تا مسایل و مشکلات جامعه را در قالب شعر شگافته و درد مشترک انسانها را به گونه ای در خور فهم بیان نماید. تیز فکری وی نشان از انسانیت و آزادیست، بدین منظور در طول عمر ادبی خود لحظهء از رنج و درد وطندارانش دور نبوده و همیشه در سروده هایش صدای مردمش انعکاس کرده است. کتاب" نه مهتاب و نه مروارید "از مسعود قانع زیر چاپ است و یک صفحه
DVD از محفل شعری که در ایالت کلیفورنیای امریکا دایر شده بود ، نیزتاحال به دسترس علاقمندان شعر مسعود قرار گرفته است.
بعد از معرفی مختصر مسعود قانع توسط طاهره رشته سخن را آقای مسعود قانع شاعر بادرد و مبارز نستوه گرفته در ابتدا شعری " آیینه آبی پر از تصویر " را که درمورد مرگ زند ه یاد لیلا صراحت روشنی سروده بود با حرارت دلنوازش به سمع شنوندگان رسانید . از احساس دلپذیرش معلوم بود که لیلا راستی برای ما روشنگران به خصوص زنان روشنایی بود. مسعود اشعار " نه مهتاب نه مروارید" " مثنوی وداع " " شعر چه گوارا " " انتفاضه " " درخت " بغلان و... اشعار دیگری را با چند دوبیتی نیز خواند. بعد از شنیدن اشعار زیبای او حاضرین با کف زدنهای از وی استقبال کردند.
چه گوارا
چه گوارا
که بر خواب خوش کوه شدی
سنگ شدی
سنگ شدی
صخرهء نستوه شدی
چه گوارا
که آیینه ترا میخواند
سبزه وسنگ و سحر نام ترا میداند
چه گوارا
چه گوارا
چه گوارا
ششم جون سال هزار ونه صدو نودسه میلادی
مسعود قانع
انتفاضه ای بغلانی
فلسطین برق روی سر نیزه
فلسطین جدال بودن با نبود
فلسطین سرخ
فلسطین زرد
فلسطین کبود
بغلان را به تازیانه می زدند
شاعر بغلانی
قطره
قطره
نمک میگریست
شعر بغلانی را تازیانه می زدند
بغلان ساکت بود
او تازیانه را احترام میکرد
تازیانه زبان سیاه درازی داشت
او تازیانه را احترام میکرد
تازیانه
واویلایء بزرگی بود
او تازیانه را احترام میکرد
تازیانه
زخم سوزناکی را
بر شانه ها ترسیم می کند.
او تازیانه را احترام میکرد.
دهلیز طولانی تاریخ
و انبوهی زنجیر های آویخته
بر دیوار تاریک نمدار
یک روز دست فلسطین را خواهم
گرفت
و اورا با خود به بغلان خواهم برد
«چشمه شیر» را
به او معرفی خواهم کرد.
و« قیصر خیل »را .
او را به «چم قلعه» خواهم برد
تا بز کشی را
با چشم سر تماشا کند
من اورا به خانه ی خود
خواهم برد
و در باغچه حویلی ام خواهم کاشت
تا از زخم هایش
خانه ام روشن شود.
من فرزند فلسطین ام
اما فلسطین سنگی است در دستم
که هرگز به زمینش
نخواهم گذاشت
فلسطین انتفاضه است
من انتفاضه رابه بغلان خواهم برد
فلسطین بوسه یهودا را
بر گونه هاش دارد
و بغلان صلیب فرزند خدا را
بر پشتش
شلاق گردان در هوا
لحظه هارا زخمی میکند
بغلان قامت راست میکند
و شلاق برسنگی فرو می آید
یک لحظه ای پر سوخته
بر خاک نجوا میکند
فلسطین اما ،
زندان است
و زیتون
فلسطین زخمی
فلسطین خسته
فلسطین پرخون .
م.ق. فرانکفورت 18/11/2002
آیینهء آبی پر از تصویر
مسعود قانع
در سوگ لیلا صراحت روشنی
نه با اشک
نه با گریه
نه با اضطراب از دست دادنت
نه با دعا ها
نه با تردد میان دو جهنم
و نه با سگان سیاه توانستم
جلو مرگت را بگیرم
جلومرگت را بگیرم
کفن زرد
تابوت چوبی
و سوگواران لبالب از هق هق
تو خوابیده در اطلس سفید یک تابوت
زرد، چون تندیسه یی از طلا و طهارت
من واژه های مرجانی اش را
حمایل گر دنت میکنم
وای ! پرنده گان را خبر کنید
با تاکستان های سوخته پروان
خبر برید
لیلا پنجره های شعر را بروی ما بسته است
لیلا ، آیینه آبی پر از تصویر بود
که شکسته است
دریغ بر تو
دریغ
دریغ برتو
سکوت فاصلهء غیر قابل عبور است
و مرگ زنجیر های بی صدا را بر زمین
می کوبد
ترا به کابل میبرند و قلب وطن
در سینه اش می تپد
ترا به کابل می برند
تا عاشقان شعر، تابوت گلپوشت را
با دست لمس کنند
من ترا در سبز ترین حادثهء روحم
در کنار دو شمشاد بلند از شعر
به خاک سپرده ام
ما بی تو و دریغ بر ما دریغ و دریغ بر ما
نه با اشک
نه با گریه
نه با اضطراب از دست دادنت
توانستم جلو مرگت را بگیرم
دیگران خود را خواندند
تو دریا را
هم سنگ را هم ماهی را
شکوه عاشقانه تباهی را روشنی ات ،
صراحت گور
مجروح را
التیام خواهد بخشید.
مرگ آوازهء سفر ترا
خانه به خانه می برد
ای ستاره پروانی !
بوی کله کان از واژه هایت بالاست
خوشا شهری که دخترش تو بودی
و یا چراغی بودی در چهار راه
پر ازدحام عاشقانش
خوشادریچه ای که راه به ایمان تو می برد
نه با اشک
نه با گریه
نه با اضطراب از دست دادنت
توانستم جلو مرگت را بگیرم
ما کبوتر و اشک رابرای تو آورده ایم
اما تو چشم نمی گشایی
ما شیشه ها شسته چشمان خود را برای تو آورده ایم
اما تو چشم نمی گشایی
ما نگاهی را که به روی تو نمی توانیم
آورده ایم
اما تو چشم نمی گشایی
دیگر مگر خدایی نیست ؟
دیگر مگر صدایی نیست ؟
دیگر چیزی جز
رفتن صدای پایی نیست
نه با اشک
نه با گریه
نه با اضطراب از دست دادنت
توانستم جلو مرگت را بگیرم
دریا و سنگ
تاکستان وصدف بود
سادگی ات
کوهستان بلندی که خون از پیشانیش جاریست
عمر ترا تمثیل میکند
ای « که مرجانهایت در آبها گم »کرده یی
دیگر کسی تسلیت ام داده نمی تواند
نه حرف خدا.
نه باور مندی جانم به شعر
نه مثنوی مقطر شراب
شاعران فرزندان شیطان اند
اما تنها تو اراده مخیل خدای شعری
خاتون آبی
زنی که گوشواره هایش از حقیقت است
کبوترانی که در حوالی دریای روحت
به پروازند
خلوص سفید ممنونیت ما هستند
در سوگ شاعری با تو آشنا شدم و
در مرگ شاعری برای وداع
رو در روی تندیسی از طلا ریخته است
ایستادم
فکر ندیدن تو اوزان دل ضربم را دگر گون
و فکر نگفتن تو پیری را در من قمچین می کند
کاش میتوانست غیر از این باشد
تو غزل میکاشتی و ما تماشا می کردیم
ما نگاه میکنیم و تو با چشمان بسته
بر روی دریا سفر می کنی
ما نگاه میکنیم
و تصویر ترا آب میبرد
این کلمات کوچک و این غم بزرگ
نه بااشک
نه با گریه
و نه با اضطراب از دست دا دنت ات
توانستم جلو مرگت را بگیرم
صبوری تنهاییت را پر شکوه کرده بود
و تنهایی غرورت را
غرورت دو قوی سفیدی بودند
که شامگاهان آشیانه خود را در آبها جستجو میکردند
حالا که چشمان خود را بستی
بروبخواب
آرام چون دریاچهء آبی که آفتاب را می نوشد
برو بخواب و دروازه ها را به روی ما ببند
تا ترا در غزل هایت جستجو کنیم
خلای حضور تو در هوا حباب های شیشه یی را می ماند
برو بخواب ، راه سفر دراز است
و حقیقت دور
لرزش دستانت آرام شده است
و غزلهایت خانه به خانه می رود
اما، ما کاری کرده نمی توانیم
دیگر هیچ کسی کاری کرده نمی تواند
نه با اشک
نه با گریه
نه با از دست دا دنت.
فرانکفورت، ماه جولای 2004
بخش آخر برنامه به موسیقی اختصاص داده شده بود و آقای حیدر جویا و یک جوا ن نو رس موسیقی آقای ولی با آواز های زیبا و رسای شان مجلس را با شور و هلهله گرم نموده و دوستان را شاد گردانیدند.
تشویق و علاقمندی حاضرین و لطف و محبت آقای جویا باعث شد تا آقای حیدر جویا برنامه جالب را تا ساعت دو صبح یعنی دو بعد از نیمه شب ادامه بدهد.
در خا تمه باز یک بار دیگر اعضای مرکز کلتوری برلین از همه مهمانان تشکر نموده و شب با خوشی به پایان رسید.