ملیشه سازی درجنوب؛ تاکتیک نو و استراتژی کهنه
جمعه 7 دسامبر 2007, نويسنده: احمد بصيربيگزاد
این روزها خبرهای جالبی از افغانستان شنیده می شود- یک روز طالبان چهار ولسوالی را در فراه تصرف می کنند روزی دیگر دو ولسوالی را بادغیس و...- اما خبر جالب تر ازهمه اینکه ،حالا ایالات متحده آمریکا می خواهد، قبایل ناراضی از حکومت های افغانستان وپاکستان درجنوب را، مسلح وتجهیز سازد. این خبر پس ازآن، صفحه اول روزنامه ها و مطبوعات را به خود اختصاص داد که وزیر دفاع آمریکا"آقای گیتس" در سفرش از افغانستان و ملاقاتش با سران قبایل در جنوب، اعلام کرد: برای مقابله با شورشیان وگروهای ترورستی در سرحدات دو کشور( افغانستان وپاکستان) قبایل جنوب را باید مسلح ساخت. روزنامه واشنگتن پُست از قول آقای گیتس پس از سفرش به افغانستان نوشته است: یکی از استراتژیهای جدید آمریکا درجنگ علیه گروهای ترورستی (القاعده وطالبان)،مسلح ساختن قبایل جنوب افغانستان برای جنگیدن علیه طالبان
والقاعده است. این درحالیست که رییس جمهور کرزی افزایش حملات نظامی وانتحاری شورشیان جنوب را ناشی از درماندگی آنها و مداخلات کشور همسایه "پاکستان" میداند، کارشناسان امورنظامی ایالات متحده آمریکا ، ضعف ارتش نوپا وقسما تک قومی را عامل اصلی گسترش حملات شورشیان در افغانستان دانسته و مسلح ساختن قبایل ناراضی از حکومت را درجنوب تنها گزینه ای برای تقابل با این شورشیان، برگزیده است.
این دو دیدگاه متفاوت آدم را بیاد گفته های پریماکوف نخست وزیر سابق روسیه می اندازد. او گفته بود "ایالات متحده آمریکا تلاش میکند تا دولت افغانستان با رهبران طالبان وارد مذاکره وگفتگو شود". آقای پریماکوف اضافه کرده بود"ایالات متحده برای برآورده ساختن استراتژی خود به تغییر تاکتیک دست زده و این تغییر تاکتیک افغانستان را به بحران بد تر از حال مواجه خواهد ساخت"
اشاره آقای پریماکوف ، به طرف مخالفین دولت حامدکرزی "اپوزیسون" او است که از رویکرد جدید رییس جمهورکرزی مبنی بر گفتگو با سران طالبان به شدت انتقاد کرده ورییس جمهور را به ناتوانی و سمت گرایی متهم ساخته بودند. نخست وزیر سابق روسیه به عنوان یک کارشناس با تجربه به رییس جمهور کرزی هشدار داده بود که از این رویکردش پرهیز کند تا افغانستان به یک جنگ دوباره داخلی کشانده نشود.
ازسوی دیگرحدود یکماه پیش سفیر ایالات متحده امریکا "ویلیام بی وود" در سفر خود از خوست وملاقات با سران قبایل دوطرف سرحد، گفته بود، خوست از نظر سوق الجیشی برای ایالات متحده از اهمیت فوق العاده برخوردار بوده و آمریکا میخواهد، ملیونها دالر دیگر برای بازسازی این ولایت سرمایه گذاری نماید. آقای گیتس نیز در هنگام ورودش به افغانستان از خوست ، دیدن نموده وبه سران قبایلی در این ولایت وعده سپرده است که ایالات متحده امریکا به این ولایت توجه ویژه ای خواهد نمود.
منابع آگاه خبر می دهند،ایالات متحده بیش از هشتاد ملیون دالر برای پیش برد این هدف(مسلح ساختن قبایل جنوب) اختصاص داده است .آگاهان امورسیاسی ونظامی میگویند ، ساختن یک نیروی شبه نظامی(ملیشه) در کشور در کنار ارتش کشور بحران زده ای مانند افغانستان، حکایت از آن دارد که ایالات متحده آمریکا در صدد تغییر تاکتیک جدید به منظور رسیدن به هدف دراز مدت واستراتژیک خود است. این تاکتیک از آن نظر برای کشور افغانستان و برخی کشورهای دیگر منطقه حایز اهمیت خواهد بود که ، مسلح ساختن قبایل جنوب منجر به خودمختاری این قبایل خواهد شد چیزیکه هم برای افغانستان درد سر ساز خواهد شد وهم برای پاکستان. مسلح ساختن قبایل همیشه درجنگ جنوب، از یکسو وخلع سلاح گروه های مجاهدین که با آمریکا در جنگ با طالبان متحد بودند و همچنان همپیمانان سابق آمریکا درجنگ با شوروی از سوی دیگر، حکایت از تحول بزرگ در تغییر تاکتیک نظامی نه تغییر استراتژی ، آمریکا در منطقه دارد.
تفسیر روسیه
در اینجا نظر پریماکوف نخست وزیر سابق روسیه جالب وخواندنی است.آقای پریماکوف در مورد طرح دیالوگ با طالبان گفته بود:" به احتمال زیاد می توان گفت که در کابل شرکت کنندگان در ائتلاف شمالی، یعنی تاجیک ها، ازبک ها وبرخی جناحهای ضعیفی از هزاه ها (مانند حزب سید مصطفی کاظمی و محمداکبری)از دولت خارج می شوند و همان ها نیز طالبان را از کابل خارج کرده بودند و نه آمریکایی ها. هم اکنون نیز روابط بین آنها و کرزی بطور کافی متشنج است. پس از آن، موضع طالبان در مناطق مرزی با پاکستان تحکیم می شود که تا حد بسیاری پرویز مشرف رئیس جمهور پاکستان را از مبارزه واقعی با القاعده دور می کند. می توان تضعیف مواضع آمریکا در ایستادگی بر ضرورت حفظ پایگاه های نظامی در منطقه آسیای میانه را نیز پیش بینی کرد.
پس بخاطر چه چیزی آمریکا تاکتیک خود را تغییر می دهد؟ اگر این گزینه را حذف کنیم که آمریکا تنها از روی بی چارگی این کار را انجام می دهد و نزدیکی انتخابات ریاست جمهوری را در نظر داشته باشیم، باید فرض کرد که سیاست و ایدئولوژی دیگری روی کار می آید. بهتر از همه این را "داس براون" وزیر دفاع انگلیس تعریف کرد. او گفت: "ما باید این حقیقت را بپذیریم که باید گزینه دیگری یافت که بر پایه قوانین اسلام باشد". ایدیالوژی احتمالی جدید آمریکا و وانگلیس بنا به گفته های آقای پریماکوف ؛ تشکیل یک نیروی نظامی ایدلوژیک وافراطی دیگر در منطقه خواهد بود که با وجه اسلامی برای تضعیف مواضع همپیمانان روسیه، چین،ایران وهند وارد میدان میشود.
جنگ خلیلزاد با حامد کرزی
از سوی دیگر در ماه های اخیر زلمی خلیلزاد، تئوریسین و معمار جریانات سیاسی بعد از بُن، لحن انتقاد آمیزی نسبت به عملکرد دولت افغانستان بطور عام و شخص آقای کرزی بطور خاص بکار برده است. وی طی مصاحبه با شبکه جهانی تلویزیون آریانا از نارسایی های دولت افغانستان و فاصله گرفتن مردم از دولت افغانستان تذکر داده و در عین حال گوشزد کرده است که با جنایتکاران موجود در لست سیاه ملل متحد مذاکره شده نمی تواند. این گفته های خلیلزاد انتقاد واضح از شخص کرزی به حساب می آیند.
شایعات قوی مبنی بر ارادهء خلیلزاد برای ایفای نقش حیاتی در انتخابات ریاست جمهوری آیندهء افغانستان روزبه روز قوی تر میگردد. طبق این شایعات، پس از شکست احتمالی جمهوری خواهان و تیم بوش در انتخابات ریاست جمهوری امریکا، آقای خلیلزاد مقامش بعنوان سفیر امریکا در ملل متحد را از دست خواهد داد و شاید بطور کلی از ادارهء دولتی امریکا تحت رهبری دموکرات ها اخراج گردد و بنا بر این برای ایفای نقش حیاتی و مهم در افغانستان کاملاً آزاد و دستش باز خواهد شد. به این ترتیب مهمترین نقطهء اتکای آقای کرزی در غرب که همانا نبود یک جایگزین مناسب برایش بود؛ از بین رفته و غرب به بسیار آسانی می تواند این مهرهء را با یک چهرهء قوی تر و با صلاحیت تر در افغانستان تعویض نماید.
بنا بر این تشکیل نیروی محلی در کنار ارتش افغانستان با پشتوانه مالی قوی و حمایت سیاسی از سوی کشورهای آمریکا وانگلیس، تحول عمده در بازی سیاسی ونظامی منطقه از جمله افغانستان به شمار میآید. این بازی خطر ناک درواقع زمینه ساز بازیهای انتخاباتی آینده از یکسو وتصفیه حسابهای گذشته از سوی دیگر خواهد شد که در آن آمریکا وانگلیس میخواهند ، آن تعداد گروه های ذی نفوذ در افغانستان که به یک نحوی با کشورهای روسیه، چین ،هند وایران تعلقات سیاسی بسته اند، را به چالش بکشانند.