ارغندیوال یا حکمتیار؟

( حامدکرزی در جستجوی انتخاب تیم جدید در انتخابات)

احمدبصیربیگزاد

17.09.07

چند روز قبل دفتر نمایندگی حزب اسلامی افغانستان بدون تغییر نام و تغییر اساس نامه در شهر هرات افتتاح شد. درروز افتتاح دفتر حزب اسلامی هزاران نفر از السوالیهای پانزده گانه هرات با شوروشوقی تمام اشتراک کرده و این روز را جشن گرفتند. بیشترین افراد یا شخصیتهای که در این محفل اشتراک کرده بودند افراد،هوادارو یا شخصیتهای حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار رهبر فراری و نا راضی دولت شامل بودند. ترکیب جمعییت بگونه بودکه آدم را بیاد روزهای اول جهاد می انداخت. سخنرانان  محفل که بیشتر افراد تحصیلات یافته علوم دینی و اسلامی بودند بر ضرورت فعالیت حزب اسلامی تاکید کرده و آنرا ناجی مردم افغانستان قلمداد کردند. مولوی شفیق یک تن از علما برجسته هرات از سخنرانان محوری این محفل بود او بر ضرورت فعالییت احزاب جهادی تاکید داشته و وضعییت موجود افغانستان را بر خلاف شریعت اسلامی خوانده وخواهان تطبیق احکام اسلامی در حوزه های سیاسی و اجتماعی گردید. شعارها و پلاکارتهای که بر دیوار سالن بزرک چند هزار نفری نصب شده بود، شعارهای  تند انقلابی و دوران جهاد را تشکیل میداد. مثلا شعارکه :ما جان را فدای آرمان حزب خود میکنیم. در جایگاه نصب شده بود.  فضاء جلسه بگونه بود که انگار حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار پا به عرصه جهاد دوباره گذاشته است.هرچند جو جلسه پور از خوف و حراس بود اما با تدابیر امنیتی که از سوی پلیس و اردو ملی اتخاذشده بود این جلسه بدون کدام اتفاق خاصی خاتمه یافت. عبدالهادی ارغندیوال سر پرست حزب اسلامی که در راس یک هیات حزبی به هرات سفرکرده بود، مانند یک شخصییت بزرک دینی و اسلامی از سوی  شرکت  کنند گان در محفل ازاو استقبال شد. شور وشوق اشتراک کنندگان مانند جماعت  بود که اسماعل خان را روزی در آغوش میگیرفتند گویا ارغندویوال جایگزین اسماعل خان که خودرا امیر حوزه جنوب غرب افغانستان میخواند؛ شده است. شماری از زنان که با چادرهای عربی در محفل ودر جایگاه مخصوص حاضر شده بودند نیز حال وهوای جلسه را دیگر گون ساخته وپدیده کاملا جدید در افغانستان بود.

هرچند آقای ارغندیویال در سخنرانی خود بر ضرورت جامعه تکثر گرا انگشت گذاشت و کثرت گرایی حزبی را تنها راه نجات افغانستان از بحران موجود دانیست در عین حال بر جامعه دینی و حکومت مذهبی با ارزشهای جهادی  درافغانستان تکیه کرده و جهاد را آرمان مردم افغانستان دانیست چیزیکه اشتراک کندگان محفل را بوجد آورده و از سوی مردم با نعره تکبیر همراهی میشد.او پس از سخنرانی در یک کنفرانس خبری اشتراک کرده به سوالات خبرنگاران پاسخ داد.

از آقای ارغندویال پرسیدم که آیا این همان حزب اسلامی است که گلبدین حکتیار رهبر آن است؟ پاسخ داد: حزب همان حزب است اما منهای حکمتیار. او اضافه کرد دیگر گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی نمیباشد. انگونه که آقای ارغندویوال گفت:شورای مرکزی حزب اسلامی گلبدین حکمتیار را از رهبریی حزب اسلامی سبوک دوش کرده است. ازسر پرست حزب اسلامی پرسیدم که در حال حاضر چه کسی مسولیت رهبریی حزی اسلامی را بعهده دارد؟ او گفت: در حال حاضر شورای مرکزی این مسولیت را به او واگزار کرده ا و او توانسته است حزب اسلامی را با همان ماهیت گذشته اش در وزارت عدلیه افغانستان ثبت و راجستر نماید.

از آقای ارغندیوال همچنان پرسیدم که پالیسی حزب اسلامی به رهبری شما در برابر حضور نیروهای خارجی در افغانستان چیست؟ او با لبان خنده و با یک مکس معنی دار علاوه کرد: حزب اسلامی به رهبری او مخالف حضور نیروهای خارجی در افغانستان است. او تاکید کرد نیروهای خارجی نمیتوانند امنییت رادر افغانستان به ارمغان آورند. او همچنان اضافه کرد: حزب اسلامی خواهان تقویه اردو وپلیس ملی برای تامین امنییت بوده و نیروهای خارجی را سبب نا امنیهای اخیر در کشور میداند.از آقای ارغندویوال پرسیدم که پالیسی حزب اسلامی در برابر عملکرد رییس جمهور کرزی چیست؟ او جواب داد: حزب اسلامی مخالف برخی سیاستهای رییس جمهور است. او اضافه نمود این حق حزب اسلامی است که از برخی سیاستهای دولت انتقاد کند. ازاو پرسیدم که شما مخالف برخی سیاستهای دولت هستید نه منتقد آن؟ در جواب گفت:بله ما برخی سیاستهای دولت را مخالفت داریم و برخی سیاستهای دیگر دولت را انتقاد میکنیم او تشریح نکرد که با چه موارد مخالت دارد و از چه مواضع انتقاد میکند.

باز سوالم را به نحو دیگر مطرح کردم و از او پرسیدم آیا شما مخالف پیمان استراتژیک میان افغانستان وآمریکا هستید؟ او توضیح خواست که منظور چگونه پیمان است؟ گفتم مثلا: پیمان استراتژیک طولانی مدت نظامی. او باز پس از یک سکوت جواب داد و گفت : حزب اسلامی مخالف حضور نیروهای نظامی خارجی در افغانستان از هرکشوریکه باشد، بوده و حضور طولانی مدت نیروهای آمریکا را نمیپزیرد. از او پرسیدم به هرحال این پیمان را رییس جمهورکرزی با آمریکا امضاء کرده است؟او گفت: به هر حال حزب اسلامی مخالف اینگونه پیمانها بوده و خواهان خروج نیروهای خارجی از افغانستان است. از او پرسیدم موضع شما عین موضع گلبدین حکمتیار نیست؟ در جواب گفت :حزب اسلامی مخالف حضور خارجیها در افغانستان است.

از مصاحبه آقای ارغندیوال سر پرست حزب اسلامی با تلویزون آینه که اجراء آن را نگارنده بعهده داشت مشخص میشود که حزب اسلامی با تغییر پوشش رهبری وموضع بنیادگرایی اسلامی(شبیه موضع حکمتیار) و مخالفت با نیروهایی آمریکای در افغانستان وارد میدان سیاست شده است. تفاوت دیدگاه درنظرات ارعندیوال با حکمتیار مشاهده نمیشود" چیزیکه آقای ارغندیوال میگوید همان است که گلبدین حکمیار بارها روی آن تاکید کرده است آقای حکمتیار در برابر حضور نیروهای آمریکادر افغانستان اعلام جهاد کرده است و آقای ارغندیوال با حضور آمریکایها در کشور مخالفت کرد". حال سوال اینجاست که دولت افغانستان حزب اسلامی را با آین نامه و اساس نامه آن غیر قانونی خوانده بود چگونه شده است که آنرا در وزارت عدلیه خود ثبت کرده و امروز قانونی دانسته است؟ هرچند دولت افغانستان بارها اعلام کرده است که در این حزب(حزب اسلامی به رهبری ارغندیوال) شماری از اعضاء میانه رو حزب اسلامی گیردهم آمده و به کار سیاسی آغاز کرده اند.  اما آنگونه که آقای ارغندیوال میگوید: هیچگونه تغییری در پالیسی حزب اسلامی رو نما نشده و حزب اسلامی به اساس نامه خود اعتقاد داشته و در راستای اعتقاد خود مبارزه میکند. پس کدام تغییر دیدگاه میان این دو رهبر بنیادگرا(حکمتیار و ارغندیوال) مشاهده نمیشود بلکه تغییر در موضع گیری دولت مورد حمایت آمریکا (دولت حامدکرزی)در افغانستان به چشم میخورد. به نظر میرسد رییس جمهور کرزی بالاخره تسلیم فشارهای جبهه محوری خود در ارگ ریاست جمهوری شده باشد که به رهبری عبدالجبارثابت لویه ثارنوال اداره میشود  زیرا خود آقای ثابت از اعضاء حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار بوده و خود این موضوع را رسما انکار نکرده است . ناظرین سیاسی میگویند :آقای ثابت زمینه ساز فعالیت دو باره حزب اسلامی بعد از یازده سپتامبر در افغانستان به شمار میرود. گفته میشود تشکیل جبهه ملی به رهبری برهان الدین ربانی حامد کرزی را بشدت خشمگین ساخته واو بدنبال متحدین جدید برای خود بر آمده باشد ودر این میان حزب اسلامی بهترین متحد او در مقابله با حزب جبهه ملی محسوب میشود  زیرا آنگونه که در مراسیم افتتاح دفترحزب اسلامی در هرات مشاهده شد این حزب هوادارانی زیادی میان پشتونها و افراد بنیادگرا از اقوام دیگر دارد.آقای کرزی که روزی به حزب افغان ملت به رهبری آقای احدی وزیر مالیه خود دل بسته بود اکنون از این حزب سلب اعتماد کرده بدنبال گروهای پشتون که هنوز لایه های زیرین جامعه پشتون را با خود دارند ،برآمده است. او از یکطرف میخواهد در برابر جبهه ملی صاحب گپ و سخن باشد و از سوی دیگر مخالفین درون خاندانی خود(حزب افغان ملت) راکه ثمر حضور چند ساله زلمی خلیلزاد سفیروقت آمریکا در افغانستان است را زیر فشار قرار دهد زیرا شخصیتهای افغان ملت در کابینه رییس جهمور دارای مناصب کلان واختیارات ویژه بوده و بارها برای کرزی مشکل ساز شده اند. حال با نزدیک شدن زمان انتخابات حامد کرزی میخواهد تیم انتخاباتیش را منهای شخصیتهای افغان ملت که با حزب اسلامی مشکل اساسی دارند؛ جم و جور سازد . درتیم جدید رییس جمهور حلقات مانند حلقه فاروق وردک،حلقه جبار ثابت با افرا حزب اسلامی و حلقه صیغت الله مجددی با شماری از افراد و شخصیتهای طالبان که توسط او به دولت آورده شده اند ؛ قرار دارند. در این میان پالیسی آمریکا چه میتواند باشد!؟ پاسخ دقیق برای آن هنوز زود است د اده شود. برخی ناظرین باور دارند که حلقاتی درداخل حکومت  آمریکا تلاش دارند روابط حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار را با آمریکا ترمیم سازند و گفته میشود در این حلقه فرزند ارشد آقای حکمتیار که مقیم آمریکا است نقش محوری ایفا میکند. البته این نظر نیاز به تعمق و تحقیق اساسی دارد ولی این گمانه زنی وجود دارد که آمریکا تلاش میکند حکمتیار را از کنار شبکه القاعده و جمهوری اسلامی ایران دور سازد چراکه حکمتیار نیروی بالفعل و بالقوه بر علیه آمریکا در افغانستان محسوب میشود واوتوان بسیج نیرو بر علیه آمریکا را در منطقه دارا میباشد. واقعیت هرچه باشد به روی صحنه آوردن حزب اسلامی به رهبری عبدالهادی ارغندیوال در یک بازی جدید سیاسی رییس جمهورکرزی که محبوبیت خود را سخت میان پشتونها از دست داده است، شامل بوده و رییس جمهور با یک تیر چند نشانه را هدف گرفته است.اولین هدف رییس جمهور از آوردن حزب اسلامی روی صحنه، جبهه ملی که از سوی بلوک شرق و برخی کشورهای غربی نیز حمایت میشود، بوده و دومین هدف رییس جمهور و در واقع مهمترین هدف او کاهش مخالفتهای روز افزون پشتونهای ناراضی از حکومت است که سخت برای رییس جمهور در عرصه بین المللی سنگین تمام شده است و در این خصوص از سوی پشتونهای تمامیت خواه و سلطه طلب میانه رو در حلقات پاکستان نیز زیر فشار قرار دارد. هدف دیگر رییس جمهورکرزی نشان دادن چراغ قرمز وزنگ خطر به معاونین فعلی او یعنی احمدضیاء مسعود و کریم خلیلی است که در تیم بعدی انتخابات حساب خودرا داشته باشند و دیگر از آنها در تیم بعدی رییس جمهور خبری نخواهد بود.  و بالآخره هدف آخری و نهایی حامد کرزی از حمایت حزب اسلامی  جواب "نه" به حزب افغان ملت به رهبری انور الحق احدی است که درطیی این چند سال رییس جمهور را با حمایت مستقیم زلمی خلیل زاد زیر فشار قرار داده است از سوی دیگرکرزی میخواهد به پشتونها نشان دهد که او از حزب افغان ملت که سخت منفور لایه ها ی زیرین جامعه پشتون است، حمایت نمیکند و بل از گروهای بنیادگرای اسلامی پشتون خواه حمایت میکند. در نتیجه حامد کرزی میخواهد ازهمین حالا خودرا برای انتخابات ریاست جمهوری آینده با یک تیم جدید آماده سازد تیمی که دیگر در آن از احمدضیاء مسعود و کریم خلیلی معاونین فعلی او  وچهره های حزب افغان ملت خبری نخواهند بود .

احمدبصیربیگزاد

17/3/1386

هرات