"عـلـت شــر"

 

ایـنـکـه عـالـم پــرزشــّروبـخـــــل وکـیـن

عــامـل آن بـا پـــــژوهــــش وا بـبـیـــــن

عـلـّـــت شــــردرشـــرایـط  بـــوده اسـت

غــیــرنـادان شـک نـــدارد کــــس دریـن

وان شـــرایــط اقــتــصـــادی بـوده اسـت

بـی تـخـیــل دیـــده بـگـشــا،هـــان بـبـیـن

هــرچـه گـویــم مـن بگـــــویـــم با ســنـد

ایـن نـه بـحـثِ روح وجــنّ ِ اهــل ِ دیـن!

ازظـهـــــورمـِلـکِ مـالــک درجـهــــــان

شـد بـه اکــثــرچـیــره حـکــم کـمـتــریـن

اکــثــرخـلـق مــزد بـگــیـــر و مـتــّـکـی

دســتــۀ کـم پـیــسـه دارو قـصـرنـشـیـــن

مالکــیـن را خـنـده بـرلـب ، مَی بـه جـام

کـارگـران را چـیـن زحـمــت بـرجـبـیـن

رفــتــه رفــتــه شــد جـوامـع مـصـرفـی

ازرقـــــابــت درمـیــــــــــان مـالـکــیــن

تـا فــروشــنــد مـال خــود را بـرعـــوام

هـریکـی گـفـت مـال ِخـود را بـهـتـریــن

تـا فـروشـنـد عـیـن جـنس را ، کرده انـد

با مـهــارت تــاپـــه هــــایـش را نـویـن!

مـزد بـگــیـران بـی تــوجّــه بـا شـتـــاب

بـهـْـرِ ســــودا پــشـت آن و پــشــت ایـن

وزن قـرض و بـارغـمـهــا شـد فــــزون

کِــیــفِ سـودا هـرقـدَر شـد چـون وزیـن

زیـرقـرض و کــل ثـروت چـون سـراب

طــرفه کـی گـرمـشـتـریـها شـد غـمـیـن؟

کـنــج خـانـه ، بـیـن بـازار ، هـرطــرف

کارگـران را دیــوِ مـصــرف درکـمـیـن!

کارگـران را گـرچـه کالا خـلـقــت اسـت

جـبـهـــۀ شـان پـــای کـالا بـــــــرزمـیـن

خـلـق اســیـــــــرحـاصـلات کـــار خـود

یـعـنــی خـلـقـت چـیـــره روی خـالـقـیـن

کـــرد بــشــر را خـصـم جـان هــمــدگـر

از رقـابـت حـاصـلی کـی غـیـرازیــــن؟

بـِه که (حکمت) مـِلک بگـردد مشـتـرک

تا نـمــانـَـــــد وضـــــــع آدم ایـنـچـنـیـن!

 

* تمیم (حکمت) مصلح