کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان اخیرا اعلام کرد که انتخابات ریاست جمهوری این
کشور با چهار ماه تاخیر، در ۲۹ اسد/مرداد سال ۱۳۸۸ خورشیدی برگزارخواهد شد.
دوره ریاست جمهوری حامد کرزی روز ۲۰ ماه مه به پایان می رسد و براساس قانون اساسی
افغانستان انتخابات برای دوره بعدی ریاست جمهوری باید در اواخر ماه اپریل/آوریل،
انجام شود.
عزیز لودین رئیس کمیسیون برگزاری انتخابات افغانستان گفته است که شرایط امنیتی در کشور به نحوی نیست که بتوان انتخابات را در بهار سال آینده خورشیدی برگزار کرد.
او همچنین گفت که کمیسیون انتخابات هنوز تمامی منابع مالی لازم برای برگزاری انتخابات را، دریافت نکرده است.
مسئولان کمیسیون بر گزاری انتخابا ت می گویند که باختم دوره ریاست جمهوری حامد کرزی در ماه می، پارلمان ، دولت و سایر نهاد های مسوول اباید در مورد تصدی این سمت تا زمان برگزاری انتخابات بعدی تصمیم گیری کند.
براساس قانون اساسی افغانستان، در صورت مرگ، استعفا، عزل با بیماری غیر قابل درمان رئیس جمهور، معاون اول عهده دار اداره کشور می شود و موظف است که انتخابات را برگزار کند اما در مورد تاخیر در انتخابات قانون تمهیدات مشخصی را پیش بینی نکرده است.
حالا سوال اساسی این است که نهاد های ملی و بین المللی فعال در افغانستان از این بحران چگونه عبور خواهند کرد؟ هنوز هیچ راهکار مشخصی ارائه نشده است، تنها چیزی که تاکنون در این مورد گفته شده این است که حامد کرزی رئیس جمهور افغانستان گفته است مشورت با حقوق دانان را دراین مودر آغاز کرده است.
از بحث انتخابات و مشکلات قانونی آن که بگذریم سوال اساسی دیگر این است که چه کسانی پا به میدان رقابت های انتخاباتی خواهند گذاشت؟ گفته می شود حامد کرزی احتمالا بار دیگر نامزد انتخابات ریاست جمهوری خواهد شد، او بارها تمایل خود را برای شرکت در انتخابات ابراز کرده است.
اما بدون شک آقای کرزی تنها نامزد نخواهد بود، تاکنون شماری از شخصیت های سیاسی رسما آمادگی شان را برای شرکت در رقابت های انتخاباتی اعلام کرده اند اما شماری هم از سوی برخی از حلقات سیاسی به عنوان نامزد انتخابات بر سر زبانها افتاده اند.
علی احمد جلالی وزیر داخله /کشور سابق، دکتر اشرف غنی احمدزی وزیر مالیه/دارایی سابق، انوارالحق احدی وزیر مالیهء کنونی و رییس حزب افغان ملت، دکتر رمضان بشر دوست وزیر سابق پلان و عضو مجلس نمایندگان، سید جلال کریم که در افغانستان به سید جلال "نابغه" مشهوراست، در حال حاضر از نامزدهایی هستند که نام شان بیشتر از دیگران بر سر زبانها است.
گزارشهای تایید نشده ای مبنی بر تمایل زلمی خلیل زاد نماینده سابق آمریکا در سازمان
ملل متحد نیز، وجود داشته اما آقای خلیل زاد رسما این گزارشهارا تایید نکرده است.
جبهه ملی که عمدتا از رهبران و فرماندهان پیشین جهادی تشکیل شده است و عمده ترین
گروه منتقد دولت کنونی به حساب می آید، هنوز نامزد خود را برای انتخابات ریاست
جمهوری اعلام نکرده است.
اولین چیزی که در گفتگو با مردم افغانستان احساس می شود این است که افغانستان پس از هفت سال، نیازمند یک تغییر جدی است. از سیا ستمداران افغان تا مردم عادی چنین نیازی را به ویژه برای انتخاب یک مبتکر که بتواند از فرصت های موجود، استفاده کند، سخن می گویند.
فرصتی که حضور جامعه بین المللی در افغانستان برای این کشور ایجاد کرده است و باید از آن به نفع تامین صلح و ایجاد یک ادارهء فعال وسالم و فارغ از فساد که قادر به تامین رفاه عمومی باشد حد اکثر استفاده را ببرد.
در میان اکثر افغانها اشتیاقی که چهار سال پیش برای شرکت در رای دهی و انتخاب رییس جمهور دیده می شد، حالا کمتر دیده می شود.
یکی از عوامل اصلی این دلزدگی شاید این باشد که دولت کنونی با وصف که براساس رای آنها برسر کار آمده بود، نتوانست انتظارات آنها را برای تامین امنیت کاهش فساد و رفاه نسبی اقتصادی برآورده کند.
براساس قانون اساسی افغانستان، در صورت مرگ، استعفا، عزل با بیماری غیر قابل درمان رئیس جمهور، معاون اول عهده دار اداره کشور می شود و موظف است که انتخابات را برگزار کند اما در مورد تاخیر در انتخابات قانون تمهیدات مشخصی را پیش بینی نکرده است.
نا امنی بزرگترین چالش است. چیزی که سبب شد اجرای برنامه ثبت نام درمناطق نا آرام به تاخیر افتد. برخی از مردم در مناطق نا آرام می گویند که طالبان به آنها هشدار داده اند که در انتخابات شرکت نکنند.
دومین مشکل پول است، مسئولان کمیسیون برگزاری انتخابات می گویند هزینه لازم برای برگزاری انتخابات را ندارند. حدود 220 میلیون دلار نیاز است که هنوز مشخص نیست از کجا تامین خواهد شد، مسئولان کمیسیون انتخابات می گویند کشور هایی که وعده کمک کرده بودند هنوز به وعده های خود عمل نکرده اند.
در حالی که دولت افغانستان به رهبری حامد کرزی در سالهای اخیر در داخل این کشور با انتقاد های گسترده ای روبرو بود، اخیرا مورد انتقاد های فزاینده و نسبتا تند جامعه بین المللی نیز قرار گرفته است.
آمریکا متحد کلیدی دولت کرزی به شمار می آمد اما در روزهای اخیر شماری از مقام های کاخ سفید نیز از سیاست های رئیس جمهوری افغانستان انتقاد کرده اند. دبیر کل ناتو در مقاله ای که در روزنامه آمریکایی واشنگتن پست، منتشر شد، با صراحت گفته بود که "مقام های افغانستان اگر می خواهند وضعیت بهبود یابد، باید تصمیم های دشواری اتخاذ کنند افغان ها دولتی می خواهند که شایستگی وفاداری و اعتماد آنان را داشته باشد."
باور غالب در افغانستان این است که نامزدی در انتخابات برنده خواهد شد که حمایت آمریکا را داشته باشد. کاخ سفید می گوید درحال بازبینی استراتژی مربوط به افغانستان است.
مجموعه این عوامل سبب شده است که افغانستان با فضای به نسبت ناروشن سیاسی مواجه شود، وضعیتی که تصمیم گیری را برای مردم، نامزدان انتخابات، تحلیلگران سیاسی و جامعه بین المللی دشوار کرده است.