سهیل سبزواری

سیدنی – 18 فبروری 2008

افشای سند سومی سفارت امریکا درکابل

بدون هیچگونه تبصرۀ فقط ترجمۀ متن سند محرم خدمت دوستان تقدیم میگردد تا خود قضاوت کنند:

از:          سفارت امریکا درکابل

تاریخ:      14 نومبر 1964

موضوع:  "پروگرام جامع" حکومت افغانستان جهت تشویق زبان پشتو

صدراعظم بغرض تطبیق  مادۀ 35 قانون اساسی جدید، دساتیری  جهت تهیۀ یک پروگرام برای پیشرفت زبان پشتوصادرنموده که درمطبوعات  4 نومبر اعلان  شده است. این هدایات، عنوانی  وزیر معارف و وزیر مطبوعات واطلاعات جهت همکاری با شعبات مربوط ومسئول حکومتی بغرض اتخاذ پلان های مناسب صادر شده است. درمیان اقدامات پیشبینی شده، ترجمه تعداد زیاد آثار خارجی  به  پشتو، بهبود  میتودهای تدریس زبان پشتو، اعزام دانش پژوهان پشتوبخارج جهت آموزش لغات شناسی، وترغیب  کارآیی های هنری به  پشتو شامل میباشد. به اساس  گزارش مطبوعات، صدر اعظم وظیفه داده است تا برنامه ریزی پروگرام جدید  توسط یک شورا تحت ریاست وزیرمعارف صورت گیرد.

کابل تایمزدرسرمقاله مورخ 4 نومبرخود باین ارتباط وباپشتیبانی ازطرح صدراعظم، همچنان پیشنهاد کرده که اکادمی پشتودوباره احیا گردیده وهم از دانش پژوهان پشتو تقاضا بعمل آمده تا بیشترین  مساعی خویش را در جهت انکشاف زبان وادبیات پشتو بخرچ دهند. اکادمی پشتو (پشتو تولنه) که در سال 1927 ایجاد شده، مدت طویلی،  خود را وقف  تدریس پشتو، تشویق نویسندگان پشتو، وتدارک یک قاموس پشتو نموده است. درحالی که یک تعداد کارمندان حکومتی دری (فارسی) زبان در این اکادمی به فراگیری پشتو پرداخته وبه امتیازات ماهانۀ 50 افغانی نایل گردیده اند؛  گزارشات حاکی ازآنست که قسمت اعظم برنامه های اکادمی روی کاغذ باقی مانده است.

یک منبع افغانی اظهارکرد که ادعای تشویق زبان پشتو توسط صدراعظم فقط اقدامی بغرض تکذیب و رد اتهاماتی است مبنی براینکه، منحیث یک غیرپشتون درمقابل منافع زبانی پشتو، بیتفاوت بوده است. درحقیقت، ماده 35 قانون اساسی جدید کاملا مشخص است و او واقعا چاره ای ندارد جز اینکه بعضی اقداماتی بظاهرمثبت جهت  اجرای این ماده  را روی دست گیرد. یک  منبع افغانی دیگر،  که یک پشتون است،  ناخشنودی خود را نشان داده وگفت که حکومت بایست این زبان انکشاف نیافته را تشویق کند.

تبصره: مسئله ای زبانی پشتو، با آهنگ قوی نشنلیزم قبیلوی آن، یک موضوع بسیار حساس سیاسی است. فارسی- دری هم  یکی از "زبان های رسمی" میباشد وحکومت بخاطرجلوگیری از تخلف به گویندگان بومی آنها محتاط است. بآنهم، هواخواهان پشتو بطورموفقانه تا اندازۀ، موقف خاصی  برای زبان پشتو حاصل  کرده اند. اگر آنها  با مساعی صدراعظم جهت انکشاف زبان پشتوقناعت نمایند، هدف اولی حکومت تحقق یافته است؛ صرفنظر ازینکه انکشاف پشتو واقعا رخ میدهد یا نه. بنابران، سفارت، اعلان آخر را چیزی بیشتر از یک ژست میداند.

فرانک ای. شمیلزر

سکرتردوم

لینک سند:

http://www.icdc.com/~paulwolf/pakistan/schmelzer14nov1964.htm