مصاحبه با خانم ملالی جويا

خبرنگار جريدهْ پيمان عدالت درمورد اوضاع سياسى كشور با محترمه ملالى جويا، صاحب نظر، وكيل منتخب ولايت فراه وبرندهْ مدال طلايى ملالى ميوند، گفت وشنودى انجام داده است كه به توجه ى خوانندگان عزيز رسانيده مى شود.

ملالى جويا: قبل از همه مى خواهم از شما ودست اندركاران نشريه ؤزين پيمان عدالت قلباً تشكر كنم كه وقت گرانبهاى خودرا بمن اختصاص داديد تا خواست ها و نظرياتم راانعكاس دهم.

بيان واقعيت هاى دو ونيم سال گذشتهْ ادارهْ موقت و دولت ا نتقالى مسايل زيادى را در بر مى گيرد وابعاد وسيعى دارد كه طى يك مصاحبه نمى توان به همه اّن ها پرداخت ولى بطور فشرده مى خواهم به بعضى از اّنها بپردازم. به همه ما معلوم ا ست كه امروز چى مشكلاتى در كشور ما وجود دارد وچى موانعى در راه تحقق مواد كنفرانس بن وجود دارد. مهمترين مانع درين راستا موجوديت سلاح وكم توجهى به جمع اّورى اسلحه است. به نظر من يك عامل عمده بحران طى سالهاى اخير حاكميت تفنگ وتفنگ سالارى در كشور ما بوده است، وهر قدر اين پروسه به كندى به پيش برود به همان اندازه به مصايب ودرد هاى مردم ما افزوده خواهد شد وبا روز هاى بدترى نسبت به گذشته مواجه خواهيم شد اميد واهى خواهد بود تا زمانيكه جلو زور گويى تفنگ سالاران

گرفته نشود ما توقع برگزارى انتخابات اّزاد وعادلانه،تأمين حقوق زنان وتحقق دموكراسى را داشته باشيم. پيشنهاد مى نمايم پروسهْ خلع سلاح با سرعت بيشتر عملى گردد. واقعيتى كه مشهود است داشتن امكانات فراوان مالى ورابطه تفنگ سالاران با كشور هاى بيگانه است كه بايد جلو اّن گرفته شود.

. اّقاى كرزى حمايت جامعهْ بين المللى وخوشبينى نسبى مردم را با خود د ارد، مردم حساب اّقاى كرزى را ا ز حساب تفنگسالاران وجنايت كاران كه ملت ما را به اين حالت رسانيدند كاملاً جدا مى دانند به همين خاطر اّنها توقع و انتظار دارند كه با تفنگ سالاران با قاطعيت وصراحت بر خورد شود، به نظر من اگر اّقاى كرزى با قاطعيت بر خورد نكند در شرايطى كه انتخابات در پيشرو است نفوذ و محبوبيت خود را از دست خواهد داد. واز جانب ديگر با اتهام سازش نيز مواجه خواهد شد.

در مورد اشتباهات دولت نمى دانم از كجا بگويم از اختطاف زنان واطفال بگويم خصوصاً اختطاف اطفال كه در صدر تمام جنايات قرار گرفته است از قاچاق مواد مخدر بگويم كه با گذشت هر روز گسترده تر مى شود، از بى امنيتى وفقر بگويم، از عدم شفافيت كمكهاى جامعهْ جهانى بگويم كه نزد مردم مورد سوال است ، از نقض حقوق بشر بگويم، از نقض حقوق زنان بگويم، از كشته شدن اتباع خارجى بگويم ويا از كشته شدن گردانندگان ثبت نام انتخابات بگويم ، از حريق شدن زنان بگويم ويا اينكه زنان بدون چادرى جرئت نمى كنند گشت و گذار نمايند واز ابتدايى ترين حقوق خود محروم هستند. زنده شدن طالبان وحزب اسلامى نتيجه اى دادن فرصت هاست. من اگر ازمشكلات واشتباهات دولت بگويم فراوان است فكر مى كنم همين مشت نمونه خروار باشد. به نظر من يگانه راه حل مشكلات در افغانستان مى تواند جلو گيرى از حاكميت تفنگ سالاران، زور گويان وافراد اّزموده شده باشد

پيمان عدالت: انتخابات اّزاد وعادلانه يك اصل پايه اى دموكراسى راتشكيل مى دهد اّيا مردم افغانستان خواهند توانست چنين انتخاباتى داشته باشند؟

جويا: مى خواهم با صراحت بگويم كه يگانه مانع برگزارى انتخابات عادلانه و دموكراتيك حاكميت شوم تفنگسالاران در كشور ماست مكرراً مى خواهم بگويم كه از مركز تا ولايات اگر دست اّنها كؤتاه نشود، اگر جلو زور گويى اّنها گرفته نشود وهرچه زود تر خلع سلاح صورت نگيرد، ما هر گز نخواهيم توانست يك انتخابات اّزاد وعادلانه داشته باشيم.

پيمان عدالت: شما، به حيث يگانه عامل باز دارنده ومانع در راه انجام انتخابات اّزاد و عادلانه تفنگ وتفنگسالار را بر شمرديد اّيا موانعى ديگرى از قبيل فسادعميق ادارى، عدم كارايى دولت وياهم عوامل ديگرى درين راه وجود ندارد؟

جويا: من با شما كاملاً هم عقيده هستم، هم فساد ادارى وجود دارد و هم عدم كارايى دستگاه دولتى ، ولى من حاكميت تفنگسالاران وكندى پروسه خلع سلاح را مانع عمده مى دانم .

پيمان عدالت: قرار اظهارات رسانه ها، شما بعد ا ز اّنكه به دريافت مدال ملالى ميوند نايل گرديديد موردتهديد افراد مسلح قرار گرفتيد، بفرمائيد درين مورد معلومات ارايه نمائيد؟

جويا: شما شايد از طريق مصاحبهْ ها در رسانه ها اگاهى حاصل نموده باشيد كه بعد از پايان لويه جرگه اى قانون اساسى با موارد مختلفى از تهديدات مواجه شده ام مورد تعقيب، اخطار وانوع مختلف اّن قرار گرفته ام. از تفنگسالاران و افراد زن ستيز انتظار جز اين نمى رود. چرا اين اّواز براى اّنها درداّور است بخاطريكه ازيكطرف چهرهْ حار اّنها بر ملا مى شود واز جانبى هم اين اّواز از حنجرهْ يك زن بيرون مى اّيد، زنى كه سالهاى سال از ابتدائى ترين حقوق انسانى محروم بودند. بايد ياداّور شوم كه اين نخستين تهديد نيست بلكه از لويه جرگه اى قانون اساسى كه جنايات وجنايت كاران رابر ملا ساختم اّغاز گرديده است. با سر افرازى بايد بيان نمايم، زمانيكه مردم در اين سن وسال بمن اعتماد نمودند ومرا به حيث نماينده خود در لويه جرگه فرستادند از همان زمان ترس دروجودم كشته شده بود. ازهمان زمان تهديدات عليه من وجود داشته ولى امروز به اوج اّن رسيده است به طور مثال بايد بگويم حمله كه بالاى خانه ام در ولايت فراه صورت گرفت كه خوشبختانه تلفات جانى نداشت ولى من انتظار حملهْ فزيكى اّنها را عليه شخص خودم هم دارم، خود و ياعضوى از فاميل خود را شايد از دست بدهم وبا افتخار امادگى اين قربانى را دارم. مى خواهم به گوش تمام افراد زن ستيز وضد دموكراسى برسانم كه بصفت يك زن افغان افتخار مى كنم كه صداى زنان افغان را بلند مى كنم و درد ملت خود را ا نعكاس مى دهم و هرگز عناصر ضد دموكراسى قادر نخواهند گرديد كه اين عقيده و اّرمانم را ازمن بگيرند.

پيمان عدالت: توقع وخواست شما از انتخابات رياست جمهورى وپارلمانى در كشور چيست؟

جويا: خواست من خواست قاطبهْ ملت ماست وا ّن ا نتخابات دموكراتيك، مردمى، بدون اعمال نفوذ زور، تفنگ وزر. مردم بايد مطابق خواست و اّرمانهاى كه دارند رئيس جمهور وپارلمان خود را انتخاب نمايند ولى خواهش من از وطندارانم اين است كه بدون ترس وهراس و بدون درنظرداشت هيچ نوع سازشكارى، رك وصريح به فردى رأى دهند كه حد اقل گذشتهْ خونين د ر كشور نداشته باشد و فردروشن واگاه باشد تا بتواند خواسته هاى مردم را در اّينده افغانستان عملى نمايد.

پيمان عدالت: تصور مى شود يكى از عوامل ادامه بحران در افغانستان فقدان ونبود يك حزب نيرومند فرا قومى، فرامذهبى، افغانستان شمول معتقد به دموكراسى است به نظر شما تا چه حد اين عامل در ادامهْ بحران نقش داشته است؟

حرف مهم وحياتى براى ما اين است تا نااميد نشويم به مبارزهْ خستگى نا پذير خود ادامه دهيم. تا جائيكه مقدور است چهره ها واحزابى را كه اعمال شنيع و ضد مردم را مرتكب شده اند بايد ا فشاء نمائيم و از افراد روشنفكر، اگاه، بادرك ووطندوست كشور در داخل وبيرون افغانستان انتظار مى رود تا همهْ انها همدست و همفكر شوند اّنهاى كه برون از كشور در مهاجرت به سر مى برندشجاعانه به كشور بر گردند و به نياز ها وخواست هاى مردم لبيك گويند. زمانى ما مى توانيم يك حزب واقعاً دموكراتيك، مردمى وا فغانستان ساز داشته باشيم كه همه روشنفكران وطرفداران صلح و دموكراسى به كمك مردم درد ديده وعذاب كشيده مامتحدانه بدور يك محور بسيج گردند و خواست وا رادهْ مردم ملاك عمل وچراغ راه شان باشد.

پيمان عدالت: شما به دريافت مدال ملالى ميوند نايل اّمديد، بفرمايد در مورد علل وانگيزه هاى اين موفقيت سخنانى ارايه نمائيد؟

جويا: مدال ازطرف مركز مشترك فرهنگى افغانها مقيم المان به پاس بيان درد دل اكثريت مردم مظلوم افغانستان در لويه جرگه اى قانون اساسى برايم تفويض گرديد. بعد از شنيدن اعلان اين خبرمدال را شايسته مردم درد ديدهْ افغانستان دانستم زيرا مدال مذكور به پاس بيان حرف دل اّنها برايم تفويض شده بود وبه همين منظور اّن را به اّرشيف ملى افغانستان تسليم نمودم تا افتخار اش متعلق به همه مردم درد ديده ومبارزين واقعى افغانستان باشد.

پيمان عدالت: شما، به حيث يگانه عامل باز دارنده ومانع در راه انجام انتخابات اّزاد و عادلانه تفنگ وتفنگسالار را بر شمرديد اّيا موانع ديگرى از قبيل فسادعميق ادارى، عدم كارايى دولت وياهم عوامل ديگرى درين راه وجود ندارد؟

جويا: من با شما كاملاً هم عقيده هستم، هم فساد ادارى وجود دارد و هم عدم كارايى دستگاه دولتى ، ولى من حاكميت تفنگسالاران وكندى پروسه خلع سلاح را مانع عمده تر مى دانم .

جويا: شما شايد از طريق مصاحبهْ ها در رسانه ها اگاهى حاصل نموده باشيد كه بعد از پايان لويه جرگه اى قانون اساسى با موارد مختلفى از تهديدات مواجه شده ام مورد تعقيب، اخطار وانواع مختلف اّن قرار گرفته ام. از تفنگسالاران و افراد زن ستيز انتظار جز اين نمى رود. چرا اين اّواز براى اّنها درداّور است بخاطريكه ازيكطرف چهرهْ حار اّنها بر ملا مى شود واز جانبى هم اين اّواز از حنجرهْ يك زن بيرون مى اّيد، زنى كه سالهاى سال از ابتدائى ترين حقوق انسانى محروم بود. بايد ياداّور شوم كه اين نخستين تهديد نيست بلكه از لويه جرگه اى قانون اساسى كه جنايات وجنايت كاران رابر ملا ساختم اّغاز گرديده است. با سر افرازى بايد بيان نمايم، زمانيكه مردم در اين سن وسال بمن اعتماد نمودند ومرا به حيث نماينده خود در لويه جرگه فرستادند از همان زمان ترس دروجودم كشته شده بود. ازهمان زمان تهديدات عليه من وجود داشته ولى امروز به اوج اّن رسيده است به طور مثال بايد بگويم حمله كه بالاى خانه ام در ولايت فراه صورت گرفت كه خوشبختانه تلفات جانى نداشت ولى من انتظار حملهْ فزيكى اّنها را عليه شخص خودم هم دارم، خود و ياعضوى از فاميل خود را شايد از دست بدهم وبا افتخار اّمادگى اين قربانى را دارم. مى خواهم به گوش تمام افراد زن ستيز وضد دموكراسى برسانم كه بصفت يك زن افغان افتخار مى كنم كه صداى زنان افغان را بلند مى كنم و درد ملت خود را ا نعكاس مى دهم و هرگز عناصر ضد دموكراسى قادر نخواهند گرديد كه اين عقيده و اّرمانم را ازمن بگيرند.

پيمان عدالت: توقع وخواست شما از انتخابات رياست جمهورى وپارلمانى در كشور چيست؟

جويا: خواست من خواست قاطبهْ ملت ماست واّن انتخابات دموكراتيك، مردمى، بدون اعمال نفوذ زور، تفنگ وزر. مردم بايد مطابق خواست و اّرمانهاى كه دارند رئيس جمهور وپارلمان خود را انتخاب نمايند ولى خواهش من از وطندارانم اين است كه بدون ترس وهراس و بدون درنظرداشت هيچ نوع سازشكارى، رك وصريح به فردى رأى دهند كه حد اقل گذشتهْ خونين د ر كشور نداشته باشد و فردروشن واگاه باشد تا بتواند خواسته هاى مردم را در اّينده افغانستان عملى نمايد.

پيمان عدالت: شما به دريافت مدال ملالى ميوند نايل اّمديد، بفرماييد در مورد علل وانگيزه هاى اين موفقيت سخنانى ارايه نمائيد؟

مهاجرين عودت کننده و مشکلات آنها

همت جمالی

ميليون ها مهاجر كه درطى 25 سال به اثر تجاوز اتحاد شوروى سابق وجنگ هاىويرانگر تحميلى داخلى وتنظيمى وورود طالبان كه وادار به كوچ هاى اجبارى شده بودند اينك به اميد هاى تمام از كشور هاى همجوار وعده اى هم از غرب بسوى موطن شان عودت نموده اند.

اين مهاجرين و بيجا شدگان داخلى بدون سرپناه، اّب اّشاميدنى ، بهداشت وصحت ونداشتن كار، در طول اين دو ؤنيم سال در سرماى زمستان وگرماى تابستان درزيرخيمه هاى پاره پاره روى خرابه هاى به جا مانده از جنگ هاى داخلى كابل وديگر شهر هاى مملكت بسر ميبرند.

اين حالت ووضعيت تا كى ادامه خواهد يافت؟

چرا با گذشت دوؤنيم سال كوچكترين تغييرى در وضع زندگى شان بوجود نيامده است؟

حقيقت امر اين است كه در سيستم كنونى د ولت انتقالى با وصف همكارى ومساعدت هاى نيروهاى جامعه جهانى ، سياست روشن و شفاف وجود نداشته است!

سياست ها وپاليسى هاى اّنها در جريان دوونيم سالى كه گذشت دوگانه وحتى نامشخص بوده است.

د ولت انتقالى وجامعهْ جهانى كدام برنامهْ مفيد و روشن درقسمت بازسازى و ايجاد جامعه مدنى براى جامعه افغانى نداشته اند.

از يكطرف سخن از ايجاد جامعه مدنى براى افغانستان فقط در حد سخن درميان است. ولى ازطرف ديگر وزير دفاع امريكا ديدار پشت پرده با جنگ سالاران اين كشور در محل حاكميت شان بعمل مياورد. اّيا اين يك نوع حقانيت بخشيدن به موجوديت اّنها نيست؟

از جانب ديگر در ميهن بلا ديده ما سياست هاى (ان جى او ) ها كه همانا نمايندگان تمدن وسياست غرب اند در جريان 25 سال ( حد اقل) به اشكال گوناگون گاهى پنهان و در حال حاضر اشكار توسط نيروهاى خودى وخارجى اعمال نفوذ نمود اند. كه اثرات شوم اّن در تمام عرصه هاى زندگى جامعه افغانى مشهود وقابل درك است.

مهاجرين و بيجا شدگان كتلهْ عظيمى اين جامعه را تشكيل ميدهد بى تفاوت وبى عتنا از كنار مشكلات اين جمعيت بزرگ كه تعداد شان به ميليونها ميرسد، گذشتن اشتباه وخطاى بس بزرگ ا ست.

تا زمانيكه اعتماد و باور مردم حاصل نگردد. هيچ دولتى وهيچ نيرويى باوجود همكارى نيروهاى ناتو، مشكلات عديدهْ كنونى را حال نخواهد توانست وجلب اعتماد و اطمينان مردم زمانى ممكن و ميسر است كه مردم درتمام عرصه هاى سياسى، اقتصادى، فرهنگى واجتماعى حضور فعال و گسترده داشته باشند.

راه حل ورفع مشكلات كنونى فقط از طريق اشتراك جمعى مردم بدست ميايد دولت هاى سابق مردم را از كليه حقوق واّزادى هاى شان محروم نگاه داشته بودند وپيامد سياست هاى قبلى را ماتجربه كرديم و به نتايج اّن همه ما اّگاه هستيم.

بهر حال دوونيم سال از حكومت اّقاى كرزى ميگذرد اما نشانه از بهود وضع مهاجرين در امرجابجايى وفراهم نمودن كار وخدمات صحى به چشم نمى خورد.

اگر وضعيت بدين منوال باقى بماند و مهاجرين وبيجا شدگان بحال خود رها شوند كه رها شده اند پيامد هاى ناگوار وجبران ناپذير اجتماعىبدنبال خواهد داشت.

اّنها مجبور اند براى امرار معاش به تكدى وكار هاى نامشروع دست يار زند. كه اين حالت رفته رفته به ناهنجاريها و سرخوردگيهاى روحى و روانى مبدل ميشود وعقده وحس انتقام جويى كور در جامعه را بوجود مياورد وبالاخره بحران اخلاقى وعواقب خطرناك مشكلات اجتماعى را بدنبال دارد.

انگاه گره برگره هاى ديگر اجتماعى افزون گرديده وعلاج واقعه پس از وقوع واقعه كارى است بس دشوار ومشكل.

****************************************************************************

افغانستان، بازسازی اقتصادی، امکانات و تنگناها

استاد سيف الدين سيحون

بازسازى اقتصادى يكى از چالشهاى عمدهْ جامعه ما در گذار ازبحران كنونى وعبور از اّن به سوى ثبات تلقى مى گردد. پديده هاى گوناگون اجتماعى مانند امنيت، صلح ، ونظام سياسى مبتنى بر معيار ها و ضوابط حقوقى معاصر،تعميم فرهنگ دموكراسى واّزاديهاى انسانى، زمينه هاى تبارز استعداد ها... همه بستر هاى مناسبى براى راه اندازى شرايط بهينه اقتصادى ونهايتاً رشد وانكشاف جامعه ما مى باشد.

افغانستان در چنبرهْ مناسبات عقب ماندهْ اقتصادى در دور تسلسلى از عوامل گوناگون عقب ماندگى در گير بوده وهر يك از اين موانع بازنجيره هاى پيهم، روابط اقتصادى عقب مانده اى را به نمايش مى گذارد. نهاد هاى اقتصادى از هم گسيخته، سكتور هاى اقتصادى نامتجانس، زير ساختهاى ضعيف واز هم ريخته، ناكارائى عامل انسانى ، فقدان مديريت معاصر، مهتمر از همه نبود ذهنيت انكشافى وعدم تشكل زير ساخت اقتصاد ملى و فقدان سياستهاى جامع برنامه ريزى شده ... حركت كشور ما را به سوى باز سازى با محدوديت وتنگناها روبرو مى سازد.

احيا وبازسازى اقتصادى افغانستان عمدتاً يك راه كار ملى ومربوط به نهاد هاى ملى مى باشد فكر عامل بيرونى، مساعدتها وامدادهاى ساير كشورهاونهادهاى بين المللى، مخصوصاً ضرورت جلب سرمايه ها وتكنولوژى و كار اّيى معاصر را نبايد ناديده گرفت.

افغانستان درراستاى بازسازى خود به امداد،تخصص و تكنولوژى كشور هاى ديگر نگريسته وكشور هاى كمك كننده برديدگاها، ارزشها وپيش شرطهاى خود مبنى بر امنيت، صلح وتضمين كاميابى برنامه ها وساير شرايط اصرار مى ورزند.

در شرايط حاضر توجه وعلاقهْ جامعه جهانى به بازسازى اقتصادى فرصت مناسبى است كه با ارايه توانايى هاى پروژه سازى وظرفيت كارى ، مى توان از اّن به سود احياى اقتصاد از هم پاشيده كشور پرداخت . باهمه خوشبينى هاى كه ابرازمى شود جامعه جهانى دربازسازى اقتصادى افغانستان به تناسب عراق، تيمور شرقى وبالكان امكانات محدود ترى را عرضه نموده است. ولى نبايد اين مساعدتها را دست كم گرفت. افغانستان متكى بر اين مساعدتها، وبااحياى توانايى ها وظرفيت هاى كارى وتخصصى خويش مى تواند به اعمار واحياى زير ساختها ونهادهاى اجتماعى وفرهنگى خود بپردازد.

دستگاه ادارى تاكنون برنامه خاصى براى ارزيابى واقعى خسارات وميزان نيازمنديهاى احيا وبازسازى ارايه نداشته و محاسبه دقيق از ضرورت ها را به طور حقيقى ندارد. در كنفرانس توكيو براى بازسازى افغانستان براى ده سال ، مبلغ ده مليارد دالر تقاضا شد كه حتا براى امدادهاى عاجل سالانه نيز كافى نبود. جامعه جهانى 5 مليارد دالر را براى پنچ سال متعهد گرديد كه حدود 2 مليارد دالر اّن در سال اول صرف امداد هاىعاجل وتوزيع كمك ها گرديد.

با درك نسبى نيازمنديها، درامر بازسازى، توقع كمك ها وامداد ها تا مرز 28 و 30 مليارد دالر بالا رفت وجامعه جهانى حدود 8 مليارد دالر را متقبل گرديد.

متكى به امداد هاى خارجى، برنامه هاى همبستگى ملى، كاريابى، جاده سازى، اّموزش وپرورش وصحت عامه رويدست گرفته شد. بيشتر اين برنامه ها توسط موسسات غير دولتى، باهزينه ها ومصارف گزاف استخدام كارشناسان خارجى تطبيق مى گردد. در برخى موارد حدود 70 در صد امداد ها وكمك هاى كشورهاى خارجى صرف مصارف رفت و اّمد، معاش وسفريه كارمندان خارجى مى گردد.

مردم از روندكند برنامه ها درامر اشتغال، جاده سازى ، خانه سازى، تأمينات صحى و تعليمى شاكىا ند.

مهاجرين وعودت كنندگان فاقد سرپناه اند. كاريابى به يك برنامه ملى تبديل نشده، تأمينات صحى وتعليمى در نازلترين سطح اّن قرار دارد. كشت وتوليد خاشخاش روز افزون بوده، نهاد ها ؤ روابط پچيده يى در ترافيك ودر اّمد اّن ايجاد شده و هر روز نهاد هاى وابسته اّن قدرتمندتر مى گردند.

فساد گسترده ؤ همه گير دستگاه ادارى تاحد غصب زمين هاى دولتى وشخصى توسط عوامل حاكميت وتوزيع پارك ها وتپه هاى شهر تراژيدى است كه بجاى شهر، كابل به زور اّباد وملى اّباد قرن مامبدل خواهدشد. فساد همه گير تمام انرژى و حركت بالقوه وبالفعل جامعه را به سوى رشد وشگوفايى برباد مى دهد وتونايى هاى كشور را براى انكشاف اقتصادى جامعه صدمه مى زند.

شعار خصوصى سازى بدون تحكيم حاكميت قانون وامنيت به معنى دست باز عوامل غارت از دارايى هاى نسل امروزوفرداى جامعه ما است. كه بايد به اّن بادقت وتأمل برخورد صورت گيرد. گذار جامعه ما به سوى سرمايه دارى نوع محافظه كارانه اّن پى اّمدى زيانبار تر از سياستهاى انقطابى گذشته هاىناكام خواهد داشت عبور از ا ين همه تنگناها به ايجاد نهاد دولتى كارا، تعميم عدالت اجتماعى وبه نظام مسوول وپاسخگو منوط است.